Pityriasis Versicolor

In het kort

  • Pityriasis Versicolor, ook wel zomergist, is een huidaandoening veroorzaakt door een gist.
  • Je merkt kleine, lichtgekleurde vlekken op de huid die kunnen jeuken en schilferen.
  • Warme en vochtige omstandigheden kunnen de groei van de gist bevorderen.
  • Behandeling kan zijn
    • antischimmelcrèmes
    • shampoos
    • orale medicatie
  • Preventieve maatregelen;
    • goede persoonlijke hygiëne
    • niet overmatig zweten
    • niet delen van persoonlijke items

Wat is het?

Pityriasis (of Tinea) Versicolor, ook wel zomergist genaamd, is een huidinfectie die wordt veroorzaakt door een gist. Deze gist heet Malassezia (Pityrosporum). Deze gist is van nature aanwezig op onze huid, maar soms kan het zich overmatig vermenigvuldigen en leiden tot symptomen.

Zomergist wordt vaak geassocieerd met warme en vochtige omstandigheden, omdat de gist gedijt in deze omgeving. Het kan voorkomen bij mensen van alle leeftijden, maar komt vaker voor bij tieners en jongvolwassenen. 

De aandoening is niet besmettelijk en veroorzaakt meestal geen ernstige gezondheidsproblemen. 

Wat zijn oorzaken?

De meeste voorkomende oorzaken van zomergist, zijn:

  • Olieachtige huid
    Malassezia voedt zich met de oliën op de huid. Heb je een vette huid? Dan heb je meer kans op zomergist.
  • Hormonale veranderingen
    Hormonale veranderingen, zoals die tijdens de puberteit of zwangerschap, kunnen de groei van Malassezia bevorderen.

  • Verminderde immuniteit
    Met een verzwakt immuunsysteem heb je een hoger risico. Voorbeelden zijn wanneer je HIV hebt of chemotherapie bent ondergaan.
  • Gebruik van bepaalde medicijnen
    Sommige medicijnen, zoals corticosteroïden en antibiotica, kunnen de groei van Malassezia bevorderen en leiden tot zomergist.
  • Risicofactoren

Polyerster sportkleding, veel zweten en overgewicht verhogen het risico op het krijgen van pityriasis versicolor.

Symptomen

Symptomen van zomergist zijn;

  • Veranderingen in de huidskleur
    Zomergist veroorzaakt vaak kleine, lichtere vlekken (hypopigmentatie) of donkerdere vlekken (hyperpigmentatie) op de huid. Deze vlekken kunnen variëren in grootte en kunnen overal op het lichaam voorkomen.

  • Jeukende huid
    Veel mensen ervaren jeuk op de plekken waar de vlekken zich bevinden. Deze jeuk kan mild tot ernstig zijn en kan leiden tot ongemak en irritatie.
  • Schilfering van de huid
    De aangetaste huid kan schilferig of schilferig aanvoelen. Dit kan vooral merkbaar zijn wanneer je over de huid wrijft of wanneer de huid nat is.
  • Verergering bij warm weer
    De symptomen kunnen verergeren bij warm weer of wanneer je zweet. Dit komt doordat de schimmel die de aandoening veroorzaakt, gedijt in warme en vochtige omstandigheden.
  • Witte vlekken bij een gebruinde huid
    Een opvallend symptoom is het verschijnen van witte vlekken op een gebruinde huid. Deze vlekken kunnen de huid er ongelijkmatig laten uitzien en kunnen vooral zichtbaar zijn na blootstelling aan de zon.
  • Geen pijn of zwelling
    In tegenstelling tot andere huidaandoeningen, veroorzaakt zomergist meestal geen pijn of zwelling.
  • Geen symptomen bij sommige mensen
    Hoewel de meeste mensen symptomen ervaren, kan je soms helemaal geen symptomen hebben. Dit betekent echter niet dat de aandoening niet aanwezig is, en behandeling kan nog steeds nodig zijn om de schimmel te elimineren.

De symptomen zijn voornamelijk cosmetisch van aard en kunnen leiden tot gevoelens van ongemak of een negatief zelfbeeld.

Diagnose

Een arts of dermatoloog meestal beginnen met een visuele inspectie van de huid. Er wordt gelet op de karakteristieke verkleuringen. De arts kan ook een woodslamp gebruiken, een speciale lamp die ultraviolet licht uitstraalt, om de schimmel beter zichtbaar te maken.

Soms kan het nodig zijn om een huidmonster te nemen voor verder onderzoek. wordt regelmatig verward met andere huidaandoeningen, zoals vitiligo of pityriasis rosea.  

Behandelingen

De meest effectieve behandelingen voor zomergist zijn;

  • Antischimmelcrèmes of -lotions
    Deze producten bevatten vaak actieve ingrediënten zoals ketoconazol of seleniumsulfide, die de schimmel doden en de symptomen verminderen. Breng deze crèmes of lotions regelmatig en consistent aan volgens de instructies van je arts of dermatoloog.
  • Antischimmelshampoos
    Deze shampoos bevatten vaak dezelfde actieve ingrediënten als de crèmes en lotions, maar zijn speciaal ontworpen voor gebruik op de hoofdhuid. Door de shampoo in te laten trekken en vervolgens grondig uit te spoelen, kan de schimmel effectief worden bestreden.
  • Orale anti-schimmel medicatie
    Deze medicijnen worden meestal gebruikt wanneer de infectie ernstig is of wanneer andere behandelingen niet effectief zijn gebleken. 

Het kan een terugkerende aandoening zijn. Het is dus ook mogelijk dat de symptomen terugkomen, zelfs na succesvolle behandeling. Vaak blijven er na behandeling nog lichte plekken achter, welke langzaam bijkleuren na blootstelling aan de zon. Let hierbij op zonverbranding en gebruik een zonnebrand creme met minimaal SPF30.

Preventie

Manieren om zomergist te voorkomen, in zoverre dat lukt;

  • Goede persoonlijke hygiëne
    Regelmatig douchen en je huid goed reinigen kan helpen om de schimmel onder controle te houden.
  • Houd de huid droog
    Vooral in vochtige omgevingen. Schimmels gedijen namelijk goed in warme en vochtige omstandigheden.
  • Dragen van losse en ademende kleding
    Strakke kleding kan namelijk wrijving veroorzaken en de groei van schimmels bevorderen. Kies daarom voor kleding gemaakt van natuurlijke materialen zoals katoen, die de huid helpen ademen en vocht absorberen.
  • Vermijd overmatig zweten
    Zweet kan namelijk de groei van schimmels bevorderen. Probeer daarom activiteiten te vermijden die overmatig zweten veroorzaken, of zorg ervoor dat je na het zweten je huid goed reinigt en droogt.
  • Deel geen persoonlijke items zoals handdoeken, kleding en borstels
    Schimmels kunnen namelijk gemakkelijk van persoon op persoon worden overgedragen via deze items. Zorg er daarom voor dat je je eigen persoonlijke items gebruikt en deze regelmatig wast.

Wanneer naar de dermatoloog?

Als symptomen erg jeuken of pijnlijk zijn, is het raadzaam om naar de dermatoloog te stappen. Ook als de plekken zich verspreiden naar andere delen van het lichaam of als je veranderingen opmerkt in de kleur of textuur van de huid. Heb je al andere huidaandoeningen? Of ben je zwanger? Raadpleeg de huisarts of dermatoloog.

Mara willems profile picture
Medisch gecontroleerd door
Mara Willems
Mara Willems is een veelbelovende dermatoloog in opleiding bij het UMCG in Groningen sinds mei 2023. Eerder werkte ze als arts-assistent in de dermatologie bij het Flevoziekenhuis en het Amphia Ziekenhuis, en in de heelkunde en bariatrie bij het BovenIJ ziekenhuis en de Nederlandse Obesitas Kliniek. Haar uitgebreide ervaring in diverse medische velden onderstreept haar toewijding en expertise in de gezondheidszorg.