Actinische Prurigo

Actinische prurigo ontstaat door een hoge gevoeligheid voor zonlicht. UV-straling veroorzaakt een intensieve huidreactie, wat resulteert in ernstige jeuk en kleine, harde bultjes op gebieden die veel zonlicht ontvangen, zoals armen, gezicht en benen. De aandoening houdt langdurig aan en komt vaker voor bij mensen met een donkere huid en in gezinnen waar het reeds aanwezig is. De symptomen variëren van mild tot zeer ernstig en beïnvloeden het dagelijkse leven aanzienlijk. Slapeloze nachten door jeuk kunnen schade aan de huid veroorzaken.

Symptomen van actinische prurigo

Actinische prurigo veroorzaakt verschillende symptomen. Zonlicht geeft een huidreactie waarbij de symptomen in ernst kunnen variëren.

Intense jeuk vormt het meest opvallende symptoom. Deze jeuk kan zo ernstig zijn dat het 's nachts wakker maakt. Andere symptomen kunnen zijn:

• Bultjes en blaasjes: Kleine, jeukende bultjes (papels) en af en toe blaasjes verschijnen op de huid, vooral op gebieden die aan de zon blootstaan.
• Gevolgen van krabben: Krabben veroorzaakt wondjes, korstjes en littekens. Dit kan secundaire infecties tot gevolg hebben.
• Verdikking van de huid: Op lange termijn verdikt de huid en krijgt een leerachtig gevoel, wat artsen lichenificatie noemen.
• Veranderingen in pigment: Na herstel kunnen donkere (hyperpigmentatie) of lichte (hypopigmentatie) vlekken achterblijven.
• Locatie: De symptomen verschijnen voornamelijk op lichaamsdelen die aan de zon blootstaan, zoals gezicht, oren, nek, armen en benen. Soms treden klachten ook op de lippen op.
• Seizoensgebondenheid: De symptomen verergeren vaak in lente en zomer wanneer de zonkracht toeneemt. In winter nemen ze af of verdwijnen helemaal.
• Oogklachten: Sommige patiënten ondervinden tranende ogen of een gevoel van zand in de ogen.

Oorzaken en risicofactoren

Medici kennen de exacte oorzaak van actinische prurigo niet volledig, maar verschillende factoren verhogen het risico:

• Genetische aanleg: Familieleden met de aandoening verhogen de kans op ontwikkeling ervan.
• Etniciteit: De aandoening komt vaker voor binnen bepaalde bevolkingsgroepen.
• Leeftijd: Ouder worden verhoogt de kans op specifieke aandoeningen.
• Hormonale veranderingen: Veranderingen tijdens pubertijd, zwangerschap of menopauze verhogen het risico op specifieke aandoeningen.
• Verzwakt immuunsysteem: Een verzwakt immuunsysteem door auto-immuunziekten of medicatie vergroot de kans op infecties en andere gezondheidsproblemen.
• Stress: Chronische stress verzwakt het immuunsysteem en maakt kwetsbaarder voor ziekten.

Diagnose stellen

De diagnose van actinische prurigo begint vaak met een grondig lichamelijk onderzoek door een arts, waarbij je huid en eventuele symptomen worden bekeken. Je verhaal over wanneer de klachten ontstaan en verergeren is hierbij erg belangrijk. Soms is aanvullend onderzoek nodig, zoals een huidbiopsie, waarbij een klein stukje huid wordt afgenomen voor onderzoek onder de microscoop.

Ook kan een fototest worden gedaan om te kijken hoe je huid reageert op verschillende soorten licht. Bloedonderzoek kan helpen om andere aandoeningen uit te sluiten. Op basis van al deze bevindingen kan de arts de diagnose stellen en een passende behandeling voor je bepalen.

Behandeling van actinische prurigo

Medicamenteuze behandeling

• ‍Topische corticosteroïden
  Voorbeelden zijn hydrocortisoncrème of clobetasolpropionaatzalf die ontstekingen verlichten en jeuk. Artsen kunnen sterkere corticosteroïden aanbevelen voor acute opflakkeringen. Patiënten moeten de aanwijzingen van artsen volgen bij het gebruik van deze crèmes omdat langdurig gebruik bijwerkingen veroorzaakt.‍
  ‍
• Calcineurineremmers
  Zoals tacrolimus (Protopic) of pimecrolimus (Elidel) bieden een alternatief voor corticosteroïden, vooral voor langdurig gebruik. Ze beheersen het immuunsysteem en verlichten ontsteking.‍
  ‍
• Antihistaminica
  Deze verlichten jeuk, vooral wanneer deze 's nachts verergert. Zowel sederende als niet-sederende antihistaminica zijn beschikbaar.

Geavanceerde behandelingen

Fototherapie zoals UVB- of PUVA-therapie kan symptomen van actinische prurigo verlichten. Deze therapieën stellen de huid bloot aan gecontroleerde doses ultraviolet licht onder begeleiding van artsen.

In ernstige situaties kunnen artsen systemische medicatie aanbevelen zoals hydroxychloroquine of azathioprine. Deze medicijnen onderdrukken het immuunsysteem en verlichten ontsteking. Artsen passen ze alleen toe wanneer andere behandelingen falen.

Actinische prurigo vormt een langdurige aandoening waarvoor geen genezing bestaat. De therapie richt zich op het beheersen van symptomen en het voorkomen van opflakkeringen.

Omgaan met symptomen

Jeuk: De voortdurende jeuk is intens. Vermijd krabben omdat dit de huid verergert en infecties veroorzaakt. Koude kompressen of verkoelende lotion kunnen tijdelijk verlichten.

Zonbescherming vormt een prioriteit. Zoek schaduw op, draag beschermende kleding zoals lange mouwen of een hoed met brede rand, en gebruik zonnebrandcrème met hoge factor (minstens SPF 50) die beschermt tegen UVA- en UVB-stralen. Smeer frequent in, vooral na zwemmen of zweten.

Kleding: Kies lichte, losse kleding van natuurlijke stoffen zoals katoen of linnen. Vermijd donkere tinten omdat ze meer warmte absorberen. Kleding met UV-bescherming kan een waardevolle investering vormen.