In het kort

  • Vitamine D wordt aangemaakt door UVB-stralen van de zon.
  • Zonlicht is de beste bron; voeding bevat minder vitamine D.
  • 10-30 minuten zonlicht gemiddeld per week is meestal genoeg.
  • Tekort a vitamine D kan je herkennen aan zwakke botten, spierkrampen, vermoeidheid.
  • Vitamine D kan je aanvullen via je voeding of supplementen.
  • Raadpleeg huisarts bij zorgen of risicofactoren.

Vitamine D, ook bekend als de "zonneschijnvitamine". Het wordt in onze huid aangemaakt door blootstelling aan ultraviolette B-stralen (UVB) van de zon. Het draagt bij aan de gezondheid van de botten, het immuunsysteem en de algemene gezondheid.

Gezondheidsvoordelen

Het binnenkrijgen van vitamine D speelt een belangrijke rol bij onze algehele gezondheid;

  • Zorgt voor sterke botten
    Vitamine D is essentieel voor de opname van calcium en fosfor uit de voeding, wat belangrijk is voor het behoud van sterke botten en tanden.
  • Versterkt het immuunsysteem
    Het ondersteunt de immuunfunctie en helpt bij de bestrijding van infecties.

Hoe maken we Vitamine D aan?

Wanneer UVB-stralen de huid raken, reageren ze met een eiwit genaamd 7-DHC. Dit wordt omgezet in vitamine D3 (cholecalciferol), de actieve vorm van vitamine D. Vitamine D3 wordt vervolgens in de lever omgezet in calcidiol, en daarna in de nieren in de actieve vorm, calcitriol.

Zonlicht is de meest natuurlijke en efficiënte bron van vitamine D. Daarnaast zit er ook vitamine D in voeding, als is de hoeveelheidin voedingsmiddelen significant lager dan wat we via zonlicht aanmaken.

Hoe lang in de zon voor vitamine D?

Korte periodes van blootstelling aan zonlicht kunnen voldoende zijn voor de meeste mensen om hun vitamine D-niveau op peil te houden. Voor de meeste mensen is blootstelling van 10-30 minuten aan zonlicht enkele keren per week voldoende, afhankelijk van de intensiteit van het zonlicht en de gevoeligheid van de huid.

De hoeveelheid vitamine D die je kunt aanmaken, hangt af van verschillende factoren;

  • Waar op de wereld je bevindt (breedtegraad)
  • Het seizoen
  • Het tijdstip van de dag,
  • Huidtype
  • Leeftijd
  • Het gebruik van zonnebrandcrème

Het is uiterst belangrijk om een balans te vinden tussen voldoende zonlicht voor vitamine D-productie en tegelijkertijd bescherming tegen schadelijke UV-straling. Langdurige blootstelling aan de zon kan leiden tot zonneschade, huidaandoeningen en verhoogd risico op huidkanker.

Te weinig vitamine D?

Er bestaan verschillende symptomen van een vitamine D-tekort waaronder zwakkere botten, pijnlijke botten, spiertrillingen of -krampen, pijnlijke gewrichten, spierpijn, lage rugpijn, neerslachtigheid, lusteloosheid, depressieve gevoelens en vermoeidheid.

Zijn de symptomen herkenbaar? Dit kun je doen als je te weinig vitamine D binnenkrijgt;

  • Eet voedingsmiddelen rijk aan vitamine D
    Voedingsmiddelen zoals vette vis (zalm, makreel), lever, kaas en eieren bevatten vitamine D. Verrijkte voedingsmiddelen zoals melk, sinaasappelsap en ontbijtgranen kunnen ook bijdragen.
  • Supplementen
    Krijg je weinig zonlicht?  Eventueel kunnen vitamine D-supplementen helpen.
  • Laat je testen
    Laat je vitamine D-waarden controleren door middel van een bloedtest (25-hydroxyvitamine D) om te bepalen of je een tekort hebt. Werk samen met je huisarts om een geschikt behandelplan te ontwikkelen.

Wetenschappelijk bewezen dat de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vitamine D via orale inname bij personen met een tekort aan zonlicht niet voldoende blijkt te zijn. Wees alleen wel voorzichtig met het innemen van teveel vitamine D.

Te veel vitamine D

Je kunt ook te veel vitamine D binnenkrijgen als je te veel supplementen neemt. Interessant is dat je niet te veel vitamine D uit de zon kunt halen. Vitamine D-toxiciteit is zeldzaam, maar kan leiden tot hypercalciëmie.

Neem geen hogere doses vitamine D dan aanbevolen zonder dit eerst met je arts te bespreken.

Wanneer naar de dokter?

Als je je zorgen maakt of je genoeg vitamine D binnenkrijgt of dat je lichaam het goed gebruikt, praat dan met je huisarts

Als je risicofactoren hebt voor een vitamine D-tekort, kan je zorgverlener je aanraden om je vitamine D-waarden regelmatig te controleren om er zeker van te zijn dat ze binnen een gezond bereik liggen.

Mara willems profile picture
Medisch gecontroleerd door
Mara Willems
Mara Willems is een veelbelovende dermatoloog in opleiding bij het UMCG in Groningen sinds mei 2023. Eerder werkte ze als arts-assistent in de dermatologie bij het Flevoziekenhuis en het Amphia Ziekenhuis, en in de heelkunde en bariatrie bij het BovenIJ ziekenhuis en de Nederlandse Obesitas Kliniek. Haar uitgebreide ervaring in diverse medische velden onderstreept haar toewijding en expertise in de gezondheidszorg.