Plaveiselcelcarcinoom

In het kort

  • Plaveisecelcarcinoom is een kwaadaardige huidtumor in de epidermis.
  • Ontstaat door UV-straling, roken, chemicaliën, zwak immuunsysteem.
  • Komt vooral voor op zonbelichte plekken zoals gezicht, nek, handen, lippen.
  • Je merkt ruwe plekken, knobbels, zweren, meestal bleekroze, soms met bloeding.
  • Behandeling kan zijn
    • chirurgische verwijdering, Mohs chirurgie, radiotherapie (bestraling)
  • Goede prognose bij vroege behandeling voorkomt uitzaaiing.

Wat is het?

Het plaveiselcelcarcinoom (van de huid) (PCC) is een kwaadaardige tumor die ontstaat in de bovenste laag van de huid, de epidermis. Het ontwikkelt zich uit de plaveiselcellen die de huid bedekken.

Oorzaken

Plaveisecelcarcinoom wordt vaak geassocieerd met langdurige blootstelling aan UV-straling, maar kan ook ontstaan door andere factoren zoals roken, blootstelling aan bepaalde chemicaliën en een verzwakt immuunsysteem.

Lokalisatie

  • PCC komt meestal voor op plekken die veel in de zon komen zoals het hoofd, gezicht, nek, handen, armen en benen.
  • Het kan ook voorkomen bij de mond, keel, slokdarm, longen, geslachtsdelen en anus.

Kenmerken

  • Ruwe, schilferige plekken, knobbeltjes of zweren op de huid.
  • Ze kunnen variëren in grootte, kleur en textuur.
  • Vaak zijn ze bleekroze van kleur.
  • Soms met een schilferig wit plekje in het midden.
  • Op de lippen kan het beginnen als een witte of lichtgekleurde plek die dikker en schilferig wordt.
  • Het kan spontaan gaan bloeden.

Behandeling

Behandelingen voor plaveiselcelcarcinoom omvatten verschillende methoden, afhankelijk van de grootte, locatie en agressiviteit van de tumor.

  • Chirurgische verwijdering van de laesie is vaak de voorkeursbehandeling.
  • Mohs-chirurgie (bij bepaalde locaties in het gelaat)
  • Radiotherapie (bij grote PCC's waarbij chirurgische verwijdering niet mogelijk is)

Plaveiselcelcarcinomen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam als ze onbehandeld blijven. Vroegtijdige detectie en behandeling zijn daarom van cruciaal belang.

Behandeling bij uitzaaiing

Bij plaveiselcelcarcinoom met uitzaaiingen in het lichaam spreken we van stadium 4. In dit stadium is genezing niet meer mogelijk, en wordt een palliatieve behandeling ingezet. Deze behandelingen, zoals bestraling, chemotherapie of immunotherapie, zijn gericht op het voorkomen of verminderen van klachten.

Vooruitzichten

  • De prognose is over het algemeen goed bij vroegtijdige behandeling. Dit voorkomt verdere uitzaaiing.
  • Plaveiselcelcarcinoom groeit sneller dan basaalcelcarcinoom en kan uitzaaien als het niet behandeld wordt, vooral via lymfeklieren.

Wat kan ik zelf doen?

  • Bescherm de huid tegen de zon door het gebruik van zonnebrandcrème, het dragen van beschermende kleding en het vermijden van overmatige blootstelling aan UV-straling.
  • Doe regelmatig huidcontroles bij een dermatoloog bij een eerdere geschiedenis van plaveiselcelcarcinoom.
Mara willems profile picture
Medisch gecontroleerd door
Mara Willems
Mara Willems is een veelbelovende dermatoloog in opleiding bij het UMCG in Groningen sinds mei 2023. Eerder werkte ze als arts-assistent in de dermatologie bij het Flevoziekenhuis en het Amphia Ziekenhuis, en in de heelkunde en bariatrie bij het BovenIJ ziekenhuis en de Nederlandse Obesitas Kliniek. Haar uitgebreide ervaring in diverse medische velden onderstreept haar toewijding en expertise in de gezondheidszorg.